piątek, 21 listopada 2008

O talencie plastycznym

Zawsze intrygowało mnie to, dlaczego niektórzy ludzie mają talent plastyczny, a inni nie. Jako dziecko wyobrażałem sobie talent jako niebywałą zdolność ręki do pokierowania ołówkiem lub pędzlem, aby ten stworzył artystyczne dzieło. Potem zobaczyłem ludzi niepełnosprawnych, malujących obrazy stopami lub ustami. Moja dziecinna teoria upadła. Czyli źródło talentu nie tkwiło w dłoniach, lecz w mózgu. Talent jest cechą umysłu pozwalającą robić rzeczy do których przeciętni ludzie nie są zdolni. Czy talentu można się nauczyć? Nie. Z tym się trzeba urodzić. Można nauczyć się grać na pianinie, grać na scenie lub malować i robić to na prawdę dobrze. Jednak pozostanie to tylko wyuczoną umiejętnością, a nie talentem.

Minęło wiele lat, kiedy zauważyłem jeszcze jedną, ciekawą prawidłowość wśród ludzi potrafiących ładnie malować. Mianowicie są dwa rodzaje talentu plastycznego: twórczy i odtwórczy. Ludzie posiadający talent odtwórczy łatwo zapamiętują szczegóły ze swojego otoczenia, czyli mają fotograficzną pamięć. Mogą potem dokładnie odtworzyć na papierze to, co widzieli w rzeczywistości. Ludzie ci doskonale wykonują portrety patrząc na osobę portretowaną, kopiują różne rysunki, widokówki, loga, które gdzieś im przemknęły przed oczami. Inne talenty jak pisarski lub muzyczny rzadko występują u nich wspólnie z plastycznym, ponieważ nie są powiązane z fotograficzną pamięcią.
U ludzi obdarzonych talentem twórczym mechanizm tworzenia jest inny. Ich mózg "uczy się" praw rządzących światem zamiast zapamiętywać szczegółowe obrazy. Co to oznacza? Wizualizacje powstające w wyobraźni są ruchomymi, trójwymiarowymi przedmiotami, zbudowanymi z elementów o różnych właściwościach, na które działają prawa fizyki. Co z tego wynika? Ludzie ci mogą narysować kulę armatnią przebijającą ścianę, bez wcześniejszego patrzenia na to zjawisko. Umysł jest jakby "świadomy" konsystencji przedmiotów, kruchości cegieł, kowalności metalu, mas i środków ciężkości odłamków. Nawet dźwięków powstających przy okazji, zapachu prochu, kierunku padania promieni słonecznych itd. Dzięki temu u tych osób występuje wiele talentów jednocześnie, np. literacki czy muzyczny.